宗教與現代性－比利時、荷蘭天主教地區「分立化」興衰過程之探析

Religion and Modernity: Rise and Decline of Pillarized Catholicism in Belgium and Nederlanden(Low Countries)

10.29439/FJHJ.200901.0008

張淑勤(Shu-Chin Chang)

天主教 ； 分立化 ； 世俗化 ； 現代性 ； 比利時 ； 荷蘭天主教地區 ； Catholic Church ； pillarization ； secularization ； modernity ； Belgium ； Catholic Netherlands

輔仁歷史學報

22期（2009 / 01 / 01）

269 - 306

繁體中文

歐洲天主教會於十九、二十世紀，在反對「現代性」的同時，弔詭的，其本身也走入現代化。教會巧妙的利用現代媒体和工具，重新「創造傳統」。透過「現代性」之科層制、民主化和社會運動，帶動社會秩序，且參與了現代化的歷程。比利時和荷蘭南部的天主教地區，「挪用」了現代價值，在看似「反民主」的行為中，推動了政治和社會的進步。不同於傳統研究宗教與「現代性」的「反啟蒙」及「世俗化議題」論述，這篇論文經由探討比利時和荷蘭的天主教分立化／柱化社會的興衰，詮釋了天主教會和「現代性」、「世俗化」的辯證關係。

This article takes a fresh look at the socio-religious history of modern Belgium and Catholic Netherlands, While the history of religion in modern western countries traditionally was framed into a discourse of secularization and of anti-modernist reactions of in particular the Catholic Church, this master narrative has been severely criticized since the 1980s. In this article a new approach incites to reconsider basic interpretations of 'what is Modernity?'. One of the new elements in here is the recognition of tradition and the need to anchor the present in the past as basic features of modernity.This article reconsiders the process of pillarization, of the role of men and women, and emphasizes the importance of different 'revivals' in the nineteenth en twentieth century. It also focuses on some tensions within the Catholic pillar in Low Countries, particularly between the perspectives of the hierarchy and the laity, and on the gradual 'democratization' of the Catholic pillar. It adopts a long term perspective and covers the whole 'modern' period, in order to assess the basic patterns of its modernization, including the fundamental transformations since the 1960. The contemporary end of the ability to keep the 'chain of memories' intact - to keep the tradition alive and to situate and anchor the present in an imagined past, notwithstanding some important continuities actually signals the end of pillarized Catholicism and indeed of modernity in the Low Countries.

1. (2004).Moeizame moderniteit. Katholieke cultuur in transitie.Opstellen voor Jan Roes (1939-2003).
2. Pasture, Patrick. “Het einde van het verzuilde katholicisme.” unpublished manuscript..
3. Allaerts, Leen(2004).Door eigen werk sterk. Geschiedenis van de kajo kajotsters in Vlaanderen, 1924-1967.Kadoc. Leuven:Universitaire Pers.
4. Baeten, Walter(1993).Patronaten worden Chiro. Jeugdbeweging in Vlaanderen 1918-1950.Leuven:
5. Beyen, Marnix(2001).Op wacht bij het erf. Jeugdbewegingen en historisch besef in Vlaanderen, 1920-1965.Bijdragen tot de Eigentijdse Geschiedenis/Cahiers d'Histoire du Temps Présent,VIII,31-68.
6. Billiet, Jaak(1993).Ondanks beperkt zicht: studies over waarden, ontzuiling en politieke veranderingen in Vlaanderen.Brussel:VUB-Press.
7. Billiet, Jaak(2004).Van verwerpelijke verzuiling naar geprezen middenveld: bilan van 30 jaar onderzoek.Spiegel van de sociologie in Vlaanderen: 25 jaar Tijdschrift voor sociologie, Tijdschrift voor sociologie
8. Billiet, Jaak(ed.)(1988).Tussen bescherming en verovering. Sociologen en historici over zuilvorming.Leuven:
9. Bulckens, Jef(ed.),Paul Cooreman(ed.)(1989).Kerkelijk leven in Vlaanderen anno 2000: opstellen voor Prof. Dr. Jan Kerkhofs bij zijn emeritaat. Niké-reeks.Leuveb:Didache.
10. Caigny, Sofie De(2005).Catholicism and the Domestic Sphere: Working-Class Women in Inter-war Flanders.Home Cultures,II(1),1-24.
11. Christens, Ria,De Decker, Annie(1988).Vormingswerk in vrouwenhanden. Vol II: De geschiedenis van de Kristelijke Arbeiders Vrouwen-beweging vóór de Tweede Wereldoorlog (1920-1940).Leuven:Acco.
12. Clark, Christopher(ed.),Kaiser, Wolfram(ed.)(2003).Culture Wars: Secular-Catholic Conflict in Nineteenth-Century Europe.Cambridge:Cambridge University Press.
13. Dantoing, Alain(1991).La 'collaboration' du Cardinal. L'Eglise de Belgique dans la Guerre 40.Brussel:
14. Devroede, Mark(ed.),Hermans, An(ed.)(1985).Vijftig jaar chiroleven 1934-1984. Aspecten uit verleden en heden van een jeugdbeweging.Leuven:
15. Dewachter, W.(1996).Un Parti dans l'histoire: 1945-1995 : 50 ans d'action du Parti social chrétien.Louvain-la-Neuve:
16. Dhaene, Offensiefbeweging Lieve(1986).De Offensiefbeweging in Vlaanderen 1933-1939: Katholieken tussen traditie en vooruitgang.Belgisch Tijdschrift voor Nieuwste Geschiedenis,XVII(1-2),227-268.
17. Dobbelaere, Karel(2003).Trends in de katholieke godsdienstigheid eind 20ste eeuw: België vergeleken met West- en Centraal-Europese landen.Tijdschrift voor sociologie,XXIV(1),9-36.
18. Dobbelaere, Karel(1988).Het 'volk Gods' de mist in? Over de kerk in België.Acco:Leuven en Amersfoort.
19. Dobbelaere, Karel(2002).Secularization: An Analysis at Three Levels.Brussels:Peter Lang.
20. Dobbelaere, Karel(ed.)(1985).België en groeperingen en lekenbewegingen.Leuven:Cabay.
21. Ellemeers, J.E.(1984).Pillarization as a Process of Modernization.Acta Politica,19,129-144.
22. Frishman, Judith(ed.),Otten, Willemien(ed.),Rouwhorst, Gerard(ed.)(2004).Religious Identity and the Problem of Historical Foundation: The Foundational Character of Authoritative Sources in the History of Christianity and Judaism.Leiden:Brill.
23. Gerard, E.(ed.),Wynants, Paul(ed.)(1994).Histoire du mouvement ouvrier Belgique. KADOC-studies 16.Leuven:Leuven University Press.
24. Gerard, Emmanuel(1985).De Katholieke Partij in crisis. Partijpolitiek leven België 1918-1940.Leuven:Kritak.
25. Gerard, Emmanuel(1990).Église et mouvement ouvrier chrétien en Belgique. Sources inédites relatives à la direction générales des oeuvres sociales 1916-1936.Leuven:
26. Gérard-Libois, Jules,Gotovitch, José(1971).L'an 40. La Belgique occupée.Brussel:
27. Ghesquière, Rita(ed.),Quaghebeur, Patricia(ed.)(2002).Averbode, een uitgever apart, 1877-2002.Leuven:Universitaire Pers Leuven.
28. Gibson, Ralph(1989).A Social History of French Catholicism, 1789-1914.London:Routledge.
29. Haver, Griet Van(1983).Onmacht der verdeelden. Katholieken in Vlaanderen tussen demokratie en fascisme, 1929-1940.Berchem:EPO.
30. Haver, Jozef Van(1995).Voor u, beminde gelovigen. Het Rijk Vlaanderen (1920-1950).Tielt:Lannoo.
31. Hehl, Ulrich von(ed.),Repgen, Konrad(ed.)(1988).Der deutschen Katholizismus in der zeitgeschichtlichen Forschung.Mainz:
32. Hellemans, Staf(1990).Strijd om de moderniteit. Sociale bewegingen en verzuiling in Europa sinds 1800.Leuven:Universitaire Pers Leuven, Leuven.
33. Hellemans, Staf(1990).KULeuven Sociologisch Onderzoeksinstituut RapportenKULeuven Sociologisch Onderzoeksinstituut Rapporten,Leuven:.
34. Hellemans, Staf(ed.),Hooghe, Marc(ed.)(1995).Van 'Mei 68' tot 'Hand in Hand'. Nieuwe sociale bewegingen in België 1965-1995.Leuven:Garant.
35. Heynen, Hilde(ed.),Gulsum, Baydar(ed.)(2005).Negociating Domesticity. Spatial Productions of Gender in Modern Architecture.London:Routledge.
36. Hiepel, C.(ed.),Ruff, M.(ed.)(2003).Christliche Arbeiterbewegung in Europa 1850-1950.Stuttgart:
37. Horn, Gerd-Rainer(ed.),Gerard, Emmanuel(ed.)(2001).Left Catholicism. Catholics and Society in Western Europe at the Point of Liberation (1943-1955).Leuven:Leuven University Press.
38. Kaufmann, Franz-Xaver(1979).Kirche begreifen: Analysen und Thesen zur gesellschaftlichen Verfassung des Christentums.Freiburg:
39. Kselman, Thomas(ed.),Buttigieg, Joseph A.(ed.)(2003).European Christian Democracy. Historical Legacies and Comparative Perspectives.Notre Dame, Indiana:University of Notre Dame Press.
40. Küng, Hans(1962).The Council Reform and Reunion.N.Y.:Sheed and Ward.
41. Laermans, Rudi(1992).Leuven,Garant.
42. Lamberigts, M.(ed.),Gevers, L.(ed.),Pattyn, B.(ed.)(1992).Hoger Instituut voor Godsdienstwetenschappen. Faculteit der Godgeleerdheid K.U. Leuven, 1942-1992. Rondom catechese en godsdienstonderricht.Leuven:Bibliotheek van de Faculteit der Godgeleerdheid.
43. Lamberts, Emiel(1972).Kerk en liberalisme in het bisdom Gent (1821-1857).Leuven:
44. Lamberts, Emiel(ed.)(1992).Een kantelend tijdperk. De wending van de Kerk naar het volk in Noord-West-Europa/ Une époque en mutation. Le catholicisme social dans le Nord-Ouest de l'Europe/ Ein Zeitalter im Umbruch. Die Wende der Kirche zum Volk im nordwestlichen Europa (1890-1910).Leuven:Universitaire Pers Leuven.
45. Lamberts, Emiel(ed.)(1984).De kruistocht tegen het liberalisme: facetten van het ultramontanisme in België in de 19e eeuw.Leuven:Universitaire Pers Leuven.
46. Lamberts, Emiel(ed.)(2002).The Black International. L'internationale noire 1870-1878. The Holy See and Militant Catholicism in Europe. Le Saint-Siège et le Catholicisme militant en Europe.Leuven:
47. Lamberts, Emiel,Blom, Herman(1994).Geschiedenis van de Nederlanden.Infoboek.
48. Maeyer, Jan De(1994).De rode baron. Arthur Verhaegen 1847-1917.Leuven:
49. Maeyer, Jan De(ed.),Verpoest, Luc(ed.)(2000).Gothic Revival. Religion, Architecture and Style in Western Europe 1815-1914.Proceedings of the Leuven Colloquium,Leuven:
50. Maeyer, Jan De(ed.),Wynants, Paul(ed.)(1992).De Vincentianen in België/ Les Vincentiens en Belgique 1842-1992.Leuven:University Press Leuven.
51. Martin, Dirk(ed.)(1993).Een maatschappij in crisis en oorlog.Acta colloquium Brussel,Brussel:
52. Mcleod, Hugh(2007).The Early 1960s in The Religious Crisis of the 1960s.Oxford:Oxford University Press.
53. Pasture, Patrick(1992).Kerk, politiek en sociale actie. De unieke positie van de christelijke arbeidersbeweging in Belgie 1944-1973.Leuven:Garant.
54. Put, Eddy(ed.),Marinus, Marie Juliette(ed.),Storme, Hans(ed.)(1992).Geloven in het verleden. Studies over het godsdienstig leven in de vroegmoderne tijd aangeboden aan Michel Cloet.Leuven:Universitaire Pers Leuven.
55. Righart, Hans(1986).De Katholieke zuil in Europa. Het ontstaan van verzuiling onder katholieken in Oostenrijk, Zwitserland, België en Nederland.Meppel:Boom.
56. Roegiers, Jan(1993).Van Unigenitus (1713) tot Mirari vos (1832). Noord- en Zuidnederlandse katholieken tussen jansenism ultramontanisme.Trajecta,I(1),49-66.
57. Rooden, Peter Van(2004).Oral history en het vreemde sterven van het Nederlands Christendom.Bijdragen en Mededelingen betreffende de Geschiedenis der Nederlanden,119,524-551.
58. Spiertz, G.(1992).Anti-jansenisme en jansenisme in de Nederlanden in de achttiende en negentiende eeuw.Trajecta,I,233-251.
59. Stuurman, Siep(1983).Verzuiling, kapitalisme en patriarchaat: aspecten van de ontwikkeling van de moderne staat in Nederland.Nijmegen:Sun.
60. Suenens, Leo-Joseph(1956).L'Église en état de mission.Bruges:Desclee De Brouwer.
61. Verhoeyen, Etienne(1993).België Bezet, 1940-1944. Een synthese.Brussels:
62. Viaene, Vincent(2001).Belgium and the Holy See from Gregory XVI to Pius IX (1831-1859). Catholic Revival, Society and Politics in 19th Century Europe.Leuven:Universitaire Pers Leuven.
63. Voss, Lex Heerma van(ed.),Van der Linden, Marcel(ed.)(2002).Class and Other Identities. Gender, Religion, and Ethnicity in the Writing of European Labor History.Oxford:Berghahn.
64. Vroede, Maurits De(ed.),Hermans, An(ed.)(1985).Vijftig jaar Chiroleven. Aspecten uit verleden en heden van een jeugdbeweging. KADOC jaarboek 1984.Leuven:Universitaire Pers Leuven.
65. Wachter, H. De(1977).Tien jaar werking van de pastorale raden in de Vlaamse bisdommen.Politica,XXVII(4),331-363.
66. Witte, Els(ed.)(1989).Tussen restauratie en vernieuwing. Aspekten van de naoorlogse Belgische politiek (1944-1950).Brussel:
67. 張淑勤(2005)。低地國（荷比盧）史：新歐洲的核心。台北:三民書局。